ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΕΣ – ΧΡΟΝΙΑ ΜΗ ΙΑΣΙΜΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
1. ΟΡΙΣΜΟΣ- ΓΕΝΙΚΑ
Οι κινητικές αναπηρίες στα παιδιά προκαλούνται από διάφορες αιτίες.
Ο άνθρωπος βαδίζει, μετακινείται, αλλάζει θέση στο χώρο και με αυτό τον τρόπο χαίρεται τις χαρές της ζωής και εκπληρώνει τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις.
Η δομή και η ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος του ανθρώπου παρουσιάζει μια μοναδικότητα σε όλες τις ηλικίες και πολλές ιδιαιτερότητες στην παιδική ηλικία.
Το παιδί δεν είναι μικρός ενήλικας γιατί παρουσιάζει το φαινόμενο της ανάπτυξης – αύξησης και της συνεχούς μεταβολής πολλών παραμέτρων σχετικά με το μυοσκελετικό σύστημα.
Οι παθήσεις που προκαλούν κινητική αναπηρία άλλοτε είναι εμφανείς με τη γέννησης και άλλοτε αναπτύσσονται αργότερα.
Οι κυριότερες είναι:
- Συγγενείς παθήσεις
- Κληρονομικές παθήσεις
- Έλλειψη μελών ή τμημάτων αυτών
- Υποπλασίες ή ατροφίες αυτών
- Ημιμελικές δυσπλασίες
- Νευρομυϊκές παθήσεις
- Μεταβολικά νοσήματα
- Φλεγμονώδη νοσήματα
- Αρθρίτιδες
- Αθρογρύπωση
- Ατελής οστεογένεση
- Αιμοφιλία
- Διάφορα σύνδρομα με εκδηλώσεις και από το κινητικό σύστημα.
- Εγκεφαλική παράλυση.
- Κακώσεις κατάγματα.
Κάθε χρόνο στην Ελλάδα τραυματίζονται περίπου 50.000 παιδιά, από αυτά 70 χάνουν τη ζωή τους και 3.000 μένουν με μόνιμη αναπηρία.Ατυχήματα μπορούν να συμβούν οποιαδήποτε στιγμή και οπουδήποτε, στο σπίτι, στο σχολείο, στο δρόμο, στη παιδική χαρά, στις διακοπές.
Εγκεφαλική παράλυση.(Ε.Π)
Ο όρος εγκεφαλική παράλυση χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια ομάδα συνδρόμων με κύριο χαρακτηριστικό την κινητική αναπηρία που οφείλεται σε μία μη προϊούσα βλάβη ή διαταραχή στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. Παρ’ όλο που η εγκεφαλική βλάβη είναι στάσιμη παρατηρείται μεταβαλλόμενη εξέλιξη των κλινικών χαρακτηριστικών.
Γενικά η εγκεφαλική παράλυση εκφράζεται σαν διαταραχή της στάσης και της κίνησης με συχνά και ποικίλα συνοδά νευρο-αναπτυξιακά προβλήματα.
Σε παγκόσμια δεδομένα η συχνότητα της Ε.Π. είναι 2.5 ανά 10.000 παιδιά που γεννιούνται και επιζούν, δηλ. στη χώρα μας με 100.000 γεννήσεις ετησίως αντιστοιχούν 250 παιδιά ,με Ε.Π ποικίλης βαρύτητας. Η συχνότητα αυξάνεται δραστικά στα πρόωρα παιδιά, όπου μπορεί να αγγίξει τα 15 ανά 100 παιδιά, ανάλογα με τα βάρος γέννησης και τις δυνητικές και αναπόφευκτες επιπλοκές της προωρότητας.
Τα αίτια της Ε.Π
Ο ακριβής προσδιορισμός του αιτιολογικού παράγοντα δεν είναι πάντα εύκολος, γιατί πολλές φορές υπάρχουν ενδείξεις και όχι αποδέιξεις, ενώ υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό που τα αίτια είναι αδιευκρίνιστα. Ο καθορισμός λοιπόν του αιτιολογικού παράγοντα επιτυγχάνεται σε ποσοστό 50-70%.
Αίτια της Ε.Π.
1. Προγεννητικές βλάβες
–Συγγενείς λοιμώξεις( έρπις, τοξοπλάσμωση, ερυθρά, μεγαλοκυτυταροϊος, σύφιλη)
–Συγγενείς ανωμαλίες του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (αγενεσία μεσολοβίου, σύνδρομο Dandy- walker, συγγενής υδροκέφαλος κ.ά
–Χρωματοσωμικές ανωμαλίες
–Προγεννητικές μαιευτικές επιπλοκές (τοξιναιμία, πρόδρομος πλακούντας, δυσθρεψία κ.ά)
–Ενδομήτρια αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.
2. Περιγεννητικές βλάβες
–Προωρότητα
–Επιπλοκές τοκετού
–Λομώξεις Κ.Ν.Σ.
–Υπερχολερυθριναιμία
–Υπογλυκαιμία
–Τραύματα τοκετού.
3. Μεταγεννητικές βλάβες.
–Εγκεφαλική κάκωση
–Επίκτητη εγκεφαλοπάθεια
–Νεογνικοί σπασμοί.
Μορφές Εγκεφαλικής Παράλυσης
Η Ε.Π. είναι μια παθολογική οντότητα με πολλαπλές μορφές κλινικής έκφρασης. Ανάλογα με την τοπογραφική κατανομή της βλάβης της Ε.Π. χαρακτηρίζεται ως:
Τετραπληγία: όπου υπάρχει αμφοτερόπλευρη βλάβη που αφορά κι τα δυο ημισφαίρια του εγκεφάλου, συχνά ασύμμετρα. Κλινικά εμφανίζεται ως διαταραχή και στα τέσσερα μέλη του σώματος. Συνοδευόμενη συχνά από νοητική υστέρησης και επιληπτικές κρίσεις.
Διπληγία: οφείλεται σε βλάβη σε συγκεκριμένη περιοχή του πυραμιδικού συστήματος στον εγκέφαλο με κινητική δυσλειτουργία και στα δυο κάτω άκρα.
Ημιπληγία: Όταν η βλάβη αφορά το ένα ημισφαίριο του εγκεφάλου και κλινικά εκφράζεται ως δυσλειτουργία του ενός ημιμορίου του σώματος (αριστερά ή δεξιά πλευρά). Η μορφή αυτή έχει καλύτερη πρόγνωση από κινητικής πλευράς. Τα περισσότερα παιδιά με ημιπληγική μορφή Ε.Π. καταφέρνουν να βαδίσουν. Συχνά όμως παρουσιάζουν μαθησιακά προβλήματα και δυσκολίες στην κατανόηση των μαθησιακών εννοιών.
Μονοπληγία: αφορά ένα μέλος του σώματος, ενώ η
Τριπληγία: συνήθως τα δυο κάτω άκρα και ένα άνω άκρο (αριστερό ή δεξιό).
Ανάλογα με τη διαταραχή του μυϊκού τόνου η Ε.Π. διακρίνεται σε:
– σπαστική,
– δυσκινητική,
– αταξική,
– μικτή, και
– υποτονική μορφή.
Η συχνότερη μορφή της Ε.Π. είναι η σπαστική, που χαρακτηρίζεται από γενικευμένη αύξηση του μυϊκού τόνου.
Η διάγνωση της εγκεφαλικής παράλυσης είναι κυρίως κλινική.Οι απεικονιστικές μέθοδοι, όπως υπέρηχοι εγκεφάλου, η αξονική και κυρίως η μαγνητική τομογραφία, εντοπίζουν και προσδιορίζουν την βλάβη, αλλά δεν παρέχουν απαραίτητες πληροφορίες για την κλινική έκφραση και έκβαση της βλάβης.
Ομάδα αποκατάστασης: αποτελεί το κύτταρο της αποκατάστασης και στελεχώνεται από τον
- 1.Φυσίατρο: είναι ο συντονιστής ομάδας
- 2.Παιδονευρολόγο, παιδορθοπαιδικό, παιδοψυχίατρο.
- 3.Παιδίατρο, οφθαλμίατρο, ωτορινολαρυγγολόγο
- 4.Ψυχολόγο
- 5.Φυσιοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, λογοπαιδικό
- 6.Κοινωνικό λειτουργό
- 7.Παιδαγωγό
- 8.Γονείς
Η ομάδα αποκατάστασης καθορίζει τους βραχυπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους της θεραπευτικής παρέμβασης, σε συνεργασία με του γονείς.
Συνοδά προβλήματα στην Ε.Π είναι:
– Αισθητηριακές διαταραχές όρασης και ακοής.
– Επιληψία
– Νοητική υστέρηση
– Διαταραχές λόγου – ομιλίας
– Μαθησιακά προβλήματα
– Ψυχολογικά- ψυχιατρικά προβλήματα
– Αισθητικές διαταραχές.
2. Ενημέρωση- Ευαισθητοποίηση
3. Εκπαίδευση – Υποστήριξη